Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Erbo-di-rascas
Plumbago europaea
Plumbaginaceae
Àutri noum : Erbo-enrabiado, Bagoun, Erbo-de-la-rougno, Erbo-di-couquin, Malo-erbo.
Noms en français : Dentelaire, Malherbe.
Descripcioun :L'erbo-di-racas, mens coumuno qu'à passa tèms, trachis en ribo de camin, i pèd de muraio e dins lis escoumbre ounte flouris amé de poulìdi flour vióuleto, à la fin de l'estiéu. Es uno planto eisado de recounèisse emé si flour e si fru pegous qu'arrapon li péu e li teissu.
Usanço :Èi couneigudo au nostre pèr garris la rasco. Ramentèn qu'aquesto malautié de pèu e de péu s'aprèn à de champignoun coume Microsporum canis. Freta la bèsti emé d'òli de bagoun (adouba en fasèn bouli la planto dins l'òli). Se dis peréu qu'en mastegant la racino, apaisso li ràbi de dènt (erbo-enrabiado)-TdF. Pamens se n'en fau mesfissa que fretado sus la pèu pòu douna d'enflamacioun.
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 100 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Plumbago
Famiho : Plumbaginaceae
Ordre : Caryophyllales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 8 à 12 mm
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Avoust à óutobre
Liò : Camin
- Muraio
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Estenoumediterrano
Ref. sc. : Plumbago europaea L., 1753